Externe factoren
Er zijn veel externe factoren die van belang zijn voor het helder houden van de vijver.
Temperatuur
Bijvoorbeeld temperatuur en licht.
Het is belangrijk dat de temperatuur van het water in de vijver niet teveel schommelt. Let op de zon, de meeste planten houden er niet van om de hele dag vol in de zon te staan. De lelie kan hierbij uitkomst bieden, want deze is gek op zon en geeft met zijn grote bladeren schaduw onder water.
Tijdens de de aanleg van de vijver kan hier ook rekening mee gehouden worden. Je kunt dit doen door vooraf te bedenken naar waar de vijver moet komen en welke dieptes de vijver moet hebben; een dieper gedeelte in de vijver (tot max. 1,20 meter) zorgt ook voor koelte in de warmste perioden. Ondergedoken planten staan het liefst op een diepte tussen de -60 cm en -100 cm.
Het weer
Een aantal externe factoren zijn niet te beïnvloeden, zoals het weer. Na een zware regenbui kan een vijver een paar dagen een tikje uit evenwicht zijn. Het kan zijn dat het zuurdere regenwater invloed heeft op de kwaliteit van het water. Of zijn er voedingsstoffen uit de omliggende tuin ingespoeld.
Bij een stabiel biologisch evenwicht herstelt de vijver normaliter zichzelf weer.
Ga bij de aanleg van de vijver mogelijke instroom uit de tuin tegen door de vijverrand iets verhoogd te maken ten opzichte van zijn omgeving. Dit voorkomt ook overmatige draadalgengroei.
Bladeren
Blad dat van de omringende bomen valt kan na enige tijd (als er geen onderhoud gedaan word) zorgen voor een luchtdichte laag op de bodem van de vijver. Deze zuurstofloze ‘sliklaag’ is een ideale omgeving voor de anaerobe bacterie. Deze bacterie scheidt amoniakgas af wat schadelijk kan zijn. Het water raakt als het ware een beetje vergiftigd. Onschadelijk voor de mens, maar het kan schadelijk zijn voor de dieren. Dit zie je soms bijvoorbeeld na een lange vorstperiode: een kikker of vis lijkt te zijn ingevroren in het ijs. het ammoniakgas kon niet verdampen aan het oppervlak door de ijslaag, waardoor een dier overleed en tegen het ijs ging drijven waar het ingevroren raakte.
Dan weet je dat het de hoogste tijd is even met een grof schepnet over de bodem te gaan, om het ergste bladafval te verwijderen en weer een beetje zuurstof tot op de bodem te laten komen. Zodat de anaerobe bacterie geen kans krijgt.
Stof en stuifmeel
We hebben een verkooppunt gehad langs de oostkant van een drukke doorgaande weg. Hierdoor kwam er zo veel stof de vijver inwaaien dat het haast onmogelijk leek de explosieve algengroei onder controle te krijgen. Alleen door de hele bodem, tot op de laatste centimeter, te gebruiken voor zuurstofplanten, lukte het de alg terug te dringen.
Soortgelijke problemen doen zich voor in het bloeiseizoen en met stuifmeel. Hieraan kan de draadalg zich hechten en zich gaan ontwikkelen. Ook kan het tot gevolg hebben dat op de vijver een soort olieachtige vlekken te zien zijn. Dit is echter een tijdelijk verschijnsel dat na een paar regenbuien zichzelf verhelpt.
Eenden
Eenden zijn schattig om te zien, maar in een natuurvijver kunnen ze veel schade aanrichten.
Allereerst brengen ze vaak kroos mee. Het kroos kan gaan woekeren totdat de hele vijver bedekt is, er geen licht meer in het water komt en er geen leven in het water meer mogelijk is. Als je eenmaal kroos hebt, kom je er haast niet meer vanaf.
Een remedie is om de vijver ‘door te spoelen’ naar een overloopbak, waar het kroos wordt afgevangen. Daar moet je dan alleen bij de aanleg wel aan gedacht hebben.
Daarnaast zijn eenden gek op natuurvijvers, omdat er veel eetbaars in te vinden is. Van knolletjes van de Kaapse waterlelie tot hele zuurstofplanten. Je herkent dat er eenden hebben gezeten als er een kuil zit in de mand met grond (kan trouwen ook door een vis van de karperfamilie komen).
De mens
Vijverliefhebbers zijn natuurliefhebbers. En hier gaat het soms mis.
Om het gazon mooi te laten groeien wordt er kunstmest gestrooid. Dat hierbij wat kunstmest per ongeluk in de vijver komt lijkt niet echt kwaad te kunnen. Dus wel.
Vissen zijn een ontzettend leuk speels element in de tuin. Af en toe voeren om de vissen naar je toe te laten komen of ze wat groter te krijgen lijkt dus niet echt kwaad te kunnen. Dus wel.
Zie informatie hierover op de pagina Biologisch evenwicht.
Tenslotte
Als de vijver uit balans is, is het belangrijk dat je vanaf het begin bekijkt wat er met de vijver aan de hand is. Wat er vanaf de aanleg tot het probleem is gebeurd met de vijver. Zo kunt u er achter komen wat de oorzaak is onbalans in de vijver.